Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm, nguyên nhân và giải pháp điều trị

4. Giảm ham muốn tình dục, khô âm đạo

Estrogen suy giảm khiến âm đạo trở nên khô hơn, dễ gây cảm giác đau rát khi quan hệ. Cùng với đó là tình trạng giảm ham muốn tình dục, khiến mối quan hệ vợ chồng đôi khi gặp khó khăn. Đây cũng là một dấu hiệu của tiền mãn kinh có hiểu hiện rõ rệt. 

5. Tâm trạng thất thường, dễ cáu gắt

Chị em tiền mãn kinh thường cảm thấy lo âu, buồn bực vô cớ, dễ nổi nóng hoặc thậm chí có biểu hiện của trầm cảm nhẹ. Những thay đổi nội tiết tố làm ảnh hưởng rõ rệt đến cảm xúc hàng ngày.

6. Đánh trống ngực, mệt mỏi bất thường

Tim đập nhanh, đôi khi choáng váng hoặc hồi hộp dù không vận động mạnh cũng có thể là dấu hiệu nội tiết đang mất cân bằng. Dấu hiệu này tuy không rõ ràng nhưng bạn có thể kết hợp với những triệu chứng khác để quan sát. 

7. Loãng xương, đau nhức khớp

Estrogen không chỉ điều hòa kinh nguyệt mà còn giúp duy trì mật độ xương. Khi thiếu hụt, xương trở nên giòn hơn, dễ gãy hơn. Bạn có thể cảm thấy đau lưng, mỏi gối, đau cổ tay khi làm những công việc thường ngày. 

8. Rong kinh tiền mãn kinh

Nhiều phụ nữ trong tuổi tiền mãn kinh còn gặp tình trạng rong kinh kéo dài, dù lượng máu ra ít hay nhiều. Đây cũng là một biểu hiện cần theo dõi vì có thể dẫn đến thiếu máu hoặc mệt mỏi kéo dài.

III. Nguyên nhân tiền mãn kinh sớm?

1. Di truyền

Nếu mẹ hoặc chị gái từng tiền mãn kinh sớm, nguy cơ bạn gặp phải tình trạng này cũng cao hơn. Các nghiên cứu y học cho thấy có sự liên quan giữa đột biến gen hoặc bất thường di truyền (như hội chứng Turner) với chức năng buồng trứng sớm suy giảm. Vì vậy yếu tố di truyền cũng được xem xét rất nhiều khi bạn kiểm tra tiền mãn kinh sớm.

2. Thói quen sống không lành mạnh

Thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia, thức khuya, ăn uống thiếu chất hoặc quá gầy đều có thể đẩy nhanh quá trình mãn kinh ở phụ nữ. Cơ thể thiếu mô mỡ cũng khiến lượng estrogen bị sụt giảm nhanh chóng.

3. Điều trị ung thư

Nếu bạn từng trải qua quá trình điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị vùng chậu hoặc vùng đầu thì có thể gây suy buồng trứng tạm thời hoặc vĩnh viễn đôi khi chỉ sau vài tháng điều trị, làm chu kỳ ngưng lại trước tuổi 40.

4. Bệnh lý tuyến giáp hoặc rối loạn tự miễn

Các bệnh như viêm tuyến giáp, lupus, viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến buồng trứng, dẫn đến mãn kinh sớm hoặc vô sinh sớm.

5. Phẫu thuật cắt buồng trứng

Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng lập tức làm mất chức năng nội tiết – dẫn đến mãn kinh sớm. Ngay cả khi chỉ cắt tử cung vẫn giữ buồng trứng, nguy cơ ảnh hưởng đến lưu lượng máu nuôi buồng trứng cũng khiến thời gian mãn kinh đến sớm hơn bình thường.

6. Căng thẳng kéo dài và rối loạn nội tiết

Tình trạng căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến vùng dưới đồi – nơi điều khiển trục nội tiết sinh sản (dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng). Khi vùng này bị rối loạn, chu kỳ kinh nguyệt bị ảnh hưởng, dần dẫn đến rối loạn rụng trứng và tiền mãn kinh ở phụ nữ.

IV. Giải pháp điều trị tình trạng tiền mãn kinh sớm

1. Khai thác triệu chứng tiền mãn kinh lâm sàng

Khi đi khám, bước đầu tiên bác sĩ sẽ hỏi kỹ về:

• Chu kỳ kinh nguyệt gần đây (đều/không đều, kéo dài bao lâu)
• Các triệu chứng đi kèm: bốc hỏa, mất ngủ, khô âm đạo, thay đổi tâm trạng…
• Tiền sử bệnh (ung thư, phẫu thuật tử cung/buồng trứng…)
• Tiền sử gia đình (có người mãn kinh sớm không)

2. Xét nghiệm nội tiết tố

Đây là bước quan trọng nhất để chẩn đoán chính xác. Các xét nghiệm phổ biến bao gồm:

Lưu ý: Nên làm xét nghiệm vào ngày thứ 2–5 của chu kỳ kinh nguyệt (nếu vẫn còn kinh). Nếu đã vô kinh nhiều tháng, có thể làm vào bất kỳ ngày nào.

3. Siêu âm đầu dò buồng trứng

Bác sĩ sẽ kiểm tra số lượng nang noãn còn lại của bạn và đánh giá kích thước buồng trứng, có bị teo nhỏ hay bất thường nào không. Nếu siêu âm thấy số lượng nang rất ít và buồng trứng nhỏ hơn bình thường, đó là dấu hiệu của tiền mãn kinh và buồng trứng suy giảm chức năng.

4. Các kiểm tra bổ sung khác:

• Xét nghiệm gen: nếu nghi ngờ nguyên nhân di truyền (như hội chứng Turner, Fragile X).
• Kháng thể tự miễn: để kiểm tra bệnh tự miễn có thể tấn công buồng trứng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): nếu có bất thường ở tuyến yên.

V. Làm gì khi có dấu hiệu tiền mãn kinh sớm?

1. Đi khám và kiểm tra nội tiết càng sớm càng tốt

Tiền mãn kinh sớm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, sức khỏe tim mạch, xương khớp và cả tâm lý của người phụ nữ. Việc kiểm tra giúp bạn xác định có đúng là tiền mãn kinh sớm hay không và phát hiện nguyên nhân cụ thể để có kế hoạch điều trị hoặc hỗ trợ kịp thời. Nên đến chuyên khoa: sản phụ khoa, nội tiết sinh sản, hoặc đơn vị hỗ trợ sinh sản.

2. Điều chỉnh lối sống để giảm triệu chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài

• Ăn uống đầy đủ, tăng rau xanh, sữa, cá, trứng, thực phẩm chứa estrogen tự nhiên như đậu nành, mè đen.
• Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng, hạn chế thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Tập yoga, đi bộ, đạp xe nhẹ nhàng để tăng lưu thông máu và giảm stress.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia và caffeine.

3. Bổ sung estrogen (theo chỉ định bác sĩ)

Nếu các triệu chứng ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sức khỏe, bác sĩ có thể đề nghị:

• Liệu pháp hormone thay thế (HRT): Cần thực hiện có kiểm soát, không nên tự ý dùng lâu dài.
• Thảo dược chứa phytoestrogen: Đậu nành, mầm đậu, tinh chất isoflavone… là lựa chọn tự nhiên giúp điều hòa nội tiết tố nhẹ nhàng.
• Thực phẩm chức năng bổ sung canxi, vitamin D để phòng loãng xương.

4. Hỗ trợ sinh sản sớm nếu còn mong muốn có con

Nếu bạn đang trong độ tuổi sinh nở và còn mong muốn có con thì không nên chần chừ, tiền mãn kinh sớm làm suy giảm nhanh dự trữ trứng. Bạn có thể được tư vấn đông lạnh trứng, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) nếu cần. Nhiều chị em đã sinh con thành công dù có chẩn đoán suy buồng trứng sớm nhờ phát hiện kịp thời.