✅ Đã kiểm duyệt nội dung bài viết
Tốt nghiệp Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Y học cổ truyền – Phục hồi chức năng
Trong độ tuổi còn trẻ, việc đau bụng mỗi khi kỳ “rụng dâu” ghé thăm hay hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) gây khó chịu cho cơ thể, chúng ta đều vô tình coi đó là một điều rất bình thường. Nhưng đến độ tuổi muốn sinh con, sau khi kiểm tra sức khỏe để chuẩn bị mang thai lại được bác sĩ chẩn đoán là thiếu hụt progesterone. Vậy progesterone là gì? Làm thế nào để bổ sung progesterone cho cơ thể? Cùng TIANYIAI theo dõi bài viết dưới đây!
Mục lục
ToggleProgesterone là gì?
Progesterone là một loại hormone sinh dục nữ, được sản xuất chủ yếu bởi buồng trứng ở phụ nữ và tinh hoàn ở nam giới. Progesterone đóng vai trò quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt và quá trình mang thai của phụ nữ, bao gồm việc chuẩn bị niêm mạc tử cung cho việc gắn kết của phôi thai và duy trì mang thai.
Trước hết chúng ta phải hiểu được sự thay đổi có tính chu kỳ của buồng trứng, có thể chia làm 3 giai đoạn gồm: Giai đoạn nang noãn, giai đoạn rụng trứng và giai đoạn hoàng thể. Sau khi buồng trứng rụng trứng, phần tế bào còn lại ở nang noãn biệt hóa thành hoàng thể và sản sinh ra tín hiệu sản xuất hormone “progesterone”.
Progesterone được sản sinh ra sau khi phụ nữ rụng trứng để giúp làm dày lớp niêm mạc tử cung và cân bằng estrogen để chuẩn bị cho quá trình mang thai. Nhưng nếu trứng không được thụ tinh, progesterone sẽ làm nội mạc tử cung phân hóa và bong ra, làm xuất hiện kinh nguyệt.
Vai trò của progesterone với cơ thể
Theo Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, hormone này có vai trò vô cùng quan trọng với cơ thể của phụ nữ, bao gồm:
1. Chu kỳ kinh nguyệt
Sau khi trứng rụng, nồng độ progesterone giúp dày lên niêm mạc tử cung để chuẩn bị cho việc gắn kết của phôi thai. Nếu trứng không được thụ tinh, nồng độ progesterone giảm, gây ra chu kỳ kinh nguyệt.
2. Mang thai
Nếu thụ tinh xảy ra, hormone này giúp duy trì niêm mạc tử cung, tạo điều kiện cho việc gắn kết và phát triển của phôi thai, đồng thời cũng giúp ngăn chặn co bóp của tử cung, giảm nguy cơ sảy thai.
3. Phát triển vú
Trong thời kỳ dậy thì và trong quá trình mang thai, progesterone kích thích phát triển các tia sữa trong vú, chuẩn bị cho việc cho con bú.
4. Cân nặng
Progesterone có thể gây tích nước trong cơ thể, dẫn đến cảm giác tăng cân hoặc sưng phù, đặc biệt là trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ. Ngoài ra progesterone cũng có thể làm tăng cảm giác thèm ăn, nhất là với các thực phẩm giàu tinh bột và đường, từ đó khiến cho bạn bị tăng cân.
5. Tâm trạng
Mức độ progesterone cũng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng. Sự biến đổi mức progesterone trong cơ thể có thể gây ra triệu chứng PMS (hội chứng tiền kinh nguyệt) và các triệu chứng tâm trạng khác.
6. Xương
Progesterone có hoạt động tạo xương bằng cách liên kết với các thụ thể trên nguyên bào xương. Điều này góp phần giải thích sự giảm mật độ xương cột sống gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh khi có nồng độ progesterone thấp.
Với nam giới, progesterone cũng có một số vai trò, bao gồm việc tham gia một lượng nhỏ vào việc sản xuất tinh trùng.
Đọc thêm: Gợi ý 10+ cách dễ thụ thai mà mẹ nào cũng cần phải biết
Các triệu chứng thiếu hụt progesterone
Nếu cơ thể phụ nữ không đủ hormone, rất dễ khiến cho vấn đề kinh nguyệt trở nên nghiêm trọng hơn như kinh nguyệt không đều, máu kinh ra nhiều, đau bụng kinh, tâm trạng dễ kích động hoặc trầm cảm lo âu, rối loạn giấc ngủ. Đặc biệt những phụ nữ sắp bước vào giai đoạn mãn kinh cũng sẽ bị mất cân bằng hormone do lão hóa khiến lượng progesterone tiết ra không đủ.
Ngoài ra, hormone này cũng có ảnh hưởng không nhỏ đối với mẹ bầu. Một khi người phụ nữ mang thai, progesterone vốn được sản xuất bởi buồng trứng sẽ được thay đổi sản xuất bởi nhau thai sau hai tháng mang thai. Vì vậy, nếu trong thời kỳ này progesterone sản sinh ra không đủ sẽ khó duy trì thai kỳ bình thường, dễ gây ra sảy thai. Do đó, progesterone rất quan trọng đối với phụ nữ muốn thụ thai hoặc đã mang thai.
Dưới đây là hai cách để theo dõi tình trạng sản sinh progesterone:
- Đo nhiệt độ cơ thể: Nói chung, progesterone sẽ khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên trong khoảng 10-14 ngày, nếu nhiệt độ cơ thể tăng cao ít hơn 11 ngày, có thể nói là “progesterone sản sinh không đủ”.
- Xét nghiệm máu: Theo Healthline, sau khi nhận kết quả xét nghiệm progesterone, việc đọc và hiểu kết quả giúp xác định nồng độ progesterone trong máu. Đơn vị đo là nanogram trên mỗi millilít (ng/mL). Dưới đây là các mức nồng độ progesterone được xem là bình thường trong các giai đoạn khác nhau:
- Vào đầu chu kỳ kinh nguyệt: 0,89 ng/mL hoặc thấp hơn
- Vào giữa chu kỳ kinh nguyệt: 1,8–24 ng/mL
- Trong ba tháng đầu của thai kỳ: 11–44 ng/mL
- Trong ba tháng thứ hai của thai kỳ: 25–83 ng/mL
- Trong ba tháng thứ ba của thai kỳ: 58–214 ng/mL
- Sau mãn kinh: 0,2 ng/mL hoặc thấp hơn
Lưu ý: Các số liệu tham chiếu trên có thể khác nhau đối với các phòng thí nghiệm khác nhau và tùy thuộc vào các yếu tố sức khoẻ và chu kỳ của bạn.
Đọc thêm: Uống nước dừa có gây sảy thai không? 9 lợi ích tuyệt vời của nước dừa dành cho bà bầu
1. Kinh nguyệt không đều và lượng máu kinh nhiều
Progesterone không đủ có thể dễ dàng gây ra hiện tượng ra máu không ổn định trong kỳ kinh nguyệt, cũng như chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn.
2. Đau đầu, khó chịu trong kỳ kinh nguyệt
Các triệu chứng như chướng bụng, phù nề, đau nhức ngực, đau đầu khi đến kỳ kinh nguyệt.
3. Tâm trạng thất thường
Trước kỳ kinh nguyệt tâm trạng dễ cáu gắt, chán nản, mệt mỏi, chất lượng giấc ngủ kém.
4. Giảm ham muốn tình dục
Progesterone giảm có thể gây ra các triệu chứng gần giống tiền mãn kinh, như thường gây khô âm đạo, teo âm đạo và giảm độ nhạy cảm của âm vật.
5. Khó thụ thai
Progesterone không đủ sẽ dẫn đến thân nhiệt tăng cao chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn, gây khó khăn cho việc thụ thai. Do cơ thể phụ nữ sau khi rụng trứng tiết ra nhiều progesterone nên thân nhiệt sẽ được duy trì ở nhiệt độ cao trong khoảng 12 đến 14 ngày, mới được coi là đủ progesterone. Nếu khoảng thời gian nhiệt độ cao của thân nhiệt chỉ kéo dài 8-10 ngày, điều đó có nghĩa là progesterone không đủ.
6. Sảy thai
Progesterone không đủ có thể gây xuất huyết hoặc sảy thai trong thời kỳ đầu mang thai, sau khi mang thai, cơ thể người phụ nữ sẽ tiết ra một lượng lớn progesterone để duy trì sự ổn định của phôi làm tổ và tăng xác suất làm tổ thành công. Nếu progesterone không đủ sẽ dễ gây ra hiện tượng xuất huyết trong thời kỳ đầu hoặc sảy thai.
Đọc thêm: Dấu hiệu mang thai tuần đầu thường gặp mà chị em cần biết
Chat để được chuyên gia tư vấn trực tiếp!
Nguyên nhân gây thiếu hụt progesterone
1. Thể chất bẩm sinh
Rụng trứng là mấu chốt để phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sản xuất đều đặn progesterone, nếu cơ thể không rụng trứng bẩm sinh hoặc rụng trứng quá ít sẽ gây thiếu hụt progesterone. Ngoài ra, phụ nữ có hormone tuyến giáp quá thấp cũng khiến cơ thể không thể tạo ra đủ progesterone.
2. Lão hóa
Đối với phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh sau tuổi 35, do chức năng buồng trứng dần suy giảm nên nội tiết tố Estrogen và Progesterone cũng sẽ suy giảm theo.
3. Áp lực
Căng thẳng áp lực trong thời gian dài sẽ làm tăng tiết adrenaline ở tuyến thượng thận, gây rối loạn hormone, dẫn đến cơ thể không đủ progesterone.
4. Rối loạn chu kỳ giấc ngủ
Bất kể là do thói quen sinh hoạt ngày đêm bị đảo lộn, hay do thiếu ngủ kéo dài đều gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone nữ.
5. Thiếu cân
Chất béo là nguyên liệu để sản xuất ra hormone nữ, những người thiếu cân thường có lượng mỡ trong cơ thể thấp, dễ dẫn đến việc sản xuất hormone nữ giảm sút, khiến cơ thể không đủ progesterone.
6. Hút thuốc lá
Hút thuốc lá sẽ làm tăng nồng độ nicotin và carbon monoxide trong cơ thể, gây co thắt mạch máu buồng trứng, khiến chức năng rụng trứng suy giảm, đồng thời gây thiếu hụt progesterone.
Nếu mẹ bầu xuất hiện tình trạng thiếu hụt progesterone khiến quá trình làm tổ của phôi thai không ổn định và bị xuất huyết thì cần bổ sung ngay progesterone để cải thiện tình trạng xuất huyết. Sản phẩm bổ sung progesterone được chia thành 3 dạng là viên uống, thuốc tiêm và viên hoặc gel đặt âm đạo. Progesterone có thể được sử dụng trong suốt thai kỳ để đảm bảo quá trình mang thai được suôn sẻ.
Tuy nhiên, nếu cơ thể thiếu hụt progesterone khi muốn chuẩn bị mang thai, hoặc các bạn nữ muốn điều chỉnh thể chất, cải thiện các hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) có thể cân nhắc bổ sung nguồn nguyên liệu sản xuất progesterone từ thực phẩm.
Đọc thêm: Sau khi sảy thai bao lâu thì quan hệ được?
6 phương pháp bổ sung progesterone cho cơ thể
Có một số phương pháp chính để bổ sung progesterone cho phụ nữ:
1. Thuốc uống
Progesterone có thể được bổ sung thông qua viên uống hấp thụ qua dạ dày. Đây là phương pháp phổ biến nhất và dễ dàng nhất để bổ sung progesterone.
2. Tiêm
Progesterone cũng có thể được tiêm trực tiếp vào cơ bắp hay dưới da. Loại tiêm này thường hiệu quả hơn thuốc uống, nhưng có thể gây ra khó chịu tại chỗ tiêm.
3. Gel và kem
Progesterone có thể được sử dụng dưới dạng gel hoặc kem được thoa trực tiếp lên da.
4. Viên nén âm đạo
Progesterone có thể được sử dụng dưới dạng viên nén đặt vào âm đạo hoặc hậu môn.
5. Miếng dán da
Một hình thức khác của progesterone là miếng dán da, thường được gắn trên da bụng hoặc mông.
6. Cải thiện thói quen sinh hoạt và ăn uống
Thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc đều có thể giúp bổ sung progesterone trong cơ thể bạn. Ngoài ra, tránh căng thẳng quá mức cũng có thể giúp tăng cường progesterone trong cơ thể.
Đọc thêm: Phụ nữ vừa sảy thai quan hệ có bầu không?
7 loại thực phẩm giúp tăng cường progesterone
1. Vitamin E
Vitamin E là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, đặc biệt là các tế bào trong buồng trứng và tuyến sinh dục nơi sản xuất progesterone. Bằng cách giảm viêm và duy trì cấu trúc màng tế bào, vitamin E tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc sản xuất hormone. Việc này giúp cải thiện chức năng và cân bằng mức progesterone.
Ngoài ra, vitamin E còn giúp hỗ trợ sức khỏe sinh sản tổng thể, giúp cải thiện chất lượng trứng và khả năng sinh sản, từ đó thúc đẩy quá trình rụng trứng và sản xuất progesterone. Một số thực phẩm giàu vitamin E bạn nên bổ sung là: Hạt hướng dương, hạnh nhân, bí ngô, xoài, măng tây, súp lơ,…
2. Vitamin C
Theo The Marion Gluck Clinic, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cung cấp 750mg vitamin C mỗi ngày liên tục trong 6 tháng có thể làm tăng tiết progesterone và cải thiện vấn đề thiếu hụt progesterone. Thực phẩm nên bổ sung là: dâu tây, cam quýt, đu đủ, bí ngô, súp lơ, cà chua, chanh,…
3. Kẽm
Kẽm là nguyên tố quan trọng giúp sinh tiết progesterone, có khả năng kích thích tuyến yên tiết ra hormone kích thích nang trứng thúc đẩy quá trình rụng trứng, từ đó kích thích buồng trứng sản sinh ra estrogen và progesterone. Thực phẩm nên bổ sung là: động vật có vỏ, hàu, tôm cua, thịt bò, thịt dê, nội tạng động vật, hạt điều, sô cô la đen, bí ngô, v.v.
4. Magiê
Magiê có thể giúp duy trì nồng độ progesterone và cũng có khả năng phân giải chất đối kháng estrogen, làm giảm sự dư thừa estrogen. Thực phẩm nên bổ sung là: đậu đen, ca cao, rau chân vịt, cá thu, cá bơn, ngũ cốc, rau xanh, đậu bắp, các loại hạt,…
5. Vitamin B6
Phức hợp vitamin nhóm B làm giảm căng thẳng và hỗ trợ chuyển hóa estrogen, ổn định mức progesterone. Các loại thực phẩm nên bổ sung là: Chuối, rau chân vịt, quả óc chó, thịt bò, thịt gà, các loại đậu,…
6. L-arginine
L-arginine có khả năng giúp cơ thể tổng hợp oxit nitric, giúp cải thiện lưu thông máu trong buồng trứng và tăng sản xuất progesterone. Có thể cung cấp cho cơ thể thông qua các loại thực phẩm giàu protein, bao gồm: cá hồi, thịt gà, thịt lợn, quả óc chó, sữa,…
7. Trinh nữ châu Âu
Chasteberry là quả của cây chaste (tên khoa học là Vitex agnuscastus) còn gọi là cây trinh nữ Châu Âu, chứa thành phần progesterone từ thực vật, có thể điều chỉnh việc giải phóng hormone progesterone từ tuyến yên. Đối với tình trạng kinh nguyệt không đều và vô sinh, sử dụng trinh nữ châu Âu có thể giúp ổn định nồng độ hormone trong cơ thể và cải thiện các tình trạng này.
Nếu bạn đang gặp phải sự khó chịu của hội chứng tiền kinh nguyệt gây ra, luôn phiền não vì kinh nguyệt không đều và lượng máu kinh nguyệt quá nhiều, hãy chú ý xem mình có gặp phải vấn đề thiếu hụt progesterone hay không.
Nếu bạn yêu thích chế độ ăn giàu chất béo, nhiều calo và thường xuyên ăn ở ngoài, càng nên chú ý nhiều hơn đến việc liệu trong cơ thể bạn có đang tích lũy quá nhiều môi trường hormone xấu, dẫn đến đột ngột tăng cân trong thời gian ngắn, phù nề và béo phì,… đây đều là lý do gây ra lượng progesterone bị thiếu hụt.
Đối với những phụ nữ đang chuẩn bị mang thai, ngoài việc bổ sung nhiều thực phẩm kể trên thì việc loại bỏ cà phê, rượu bia cũng sẽ giúp tăng sản sinh progesterone.
Quan trọng hơn, nhiều người đã xem nhẹ việc giải tỏa căng thẳng đúng cách khi chuẩn bị mang thai, bởi tình trạng căng thẳng quá mức về thể chất và tinh thần sẽ ảnh hưởng đến quá trình sản xuất progesterone, làm giảm khả năng thụ thai.
Như vậy các bạn đã cùng TIANYIAI tìm hiểu về hormone progesterone và cách bổ sung progesterone đơn giản tại nhà. Các bạn hãy nhớ rằng việc chuẩn bị đầy đủ, sẵn sàng trước khi chuẩn bị mang thai sẽ giúp quá trình thụ thai và mang thai diễn ra suôn sẻ, dễ dàng, đồng thời mẹ và bé cũng khỏe mạnh hơn!